Thomas Friedman w wywiadzie z Jimem Lehrerem, 13 lutego 1996 roku, powiedział tak: „Są dziś w mojej opinii dwie supermoce na świecie. Są Stany Zjednoczone i są usługi ratingowe Moody'ego. Stany Zjednoczone mogą cię zniszczyć zrzucając na ciebie bomby, a Moody's może cię zniszczyć obniżając ocenę twoich obligacji. I proszę mi wierzyć, czasami nie jest to takie jasne, kto posiada większą moc”.

Myślę o dzieciństwie i wczesnej młodości trójki Friedmanów: Thomasa, Shelly i Jane. O latach spędzonych w St. Louis Park w Minnesocie. Pośród wielkich pudełek po zapałkach pozostawionych za sobą przez cofających się amerykańskich ranczerów. Myślę o tym, że ich ojciec zabraniał im słuchać Sierżanta Pieprza i o tym, że...

było to w roku...

być może 1967?

I o wszystkich Żydach mających szczęście dorastać w St. Louis Park w Minnesocie. Pośród wielkich pudełek po zapałkach, zagubieni w stogu amerykańskich ranczerów. W 13. Wersie 18. Rozdziału Księgi Powtórzonego Prawa, o którym tak Rabi Raszi na przełomie XI i XII wieku: „W kontaktach się z Nim kieruj prostotą i polegaj na Nim, i nie wnikaj o przyszłość; raczej, akceptuj cokolwiek się tobie przydarza z [niezmąconą] prostotą i wnet, będziesz z Nim, i Jego częścią”. Bądźcie z całego serca z Boga, waszego Pana. To taki Chumasz z Raszim. Czy Bóg ma wszystkich ludzi w znajomych na facebooku? Czy Bóg założył Ello, bo zaspamowało mu walla? Czy prawda znaleziona zostaje kłamstwem? I jeśli tak, to co wtedy? Myślicie, że bańki są już gotowe?

Popacz, co my tu mamy. Dług studencki w Stanach Zjednoczonych jest w tej chwili większy od długu na kartach kredytowych wszystkich Amerykanów. Czy nadmuchiwać się go będzie poprzez portfolia potranchowane na derywaty, których wartość uzależniać się będzie od takich wskaźników jak student credit default? Czy nie. Czy ryzyko kredytu studenckiego jest instrumentem bazowym czy tylko wskaźnikiem w tej sytuacji? Czy jest zmienną, czy obserwowalną stałą? Nieważne, słuchaj: jest student, jest kredyt, jest default. No to zagrajmy o ten default! Pacz, masz prostą możliwość: albo tak, albo nie. Ale co, tak albo nie? No to, czy student da radę. Co da radę? Spłacić.

Wiesz, podstawowy podział, pradawne dywinacje, taka elementarna gra. Zrobimy z tego, wiesz, swapa, wymianę, mały zakładzik, taki derywacik. Obstawiasz studenta martwego czy żywego? Znaczy się takiego, który albo jest, albo go nie ma? No. A kto płaci? No właśnie to jest w tym wszystkim zajebiste, stary, że nikt. To znaczy, że nikt z nas. Po prostu ty albo wypadasz z gry z wygraną, albo jedziesz dalej. A duża ta wygrana? No, to już zależy, ile tych studentów będzie. Grało? Nie. Ile będzie tych studentów, co to ich kredyt będzie martwy, albo żywy, jak będzie default. Jak przyjdzie spłacić? No. To jak? Dead or Alive?

A jak mnie nie będzie przy defaulcie? Jak mam zaufać, czy kredyt umarł, czy kredyt żyje? Jak cię ma nie być? Bank będzie, to będziesz wiedział. No tak, ale co to za bank, co to będzie? Słuchaj, będzie inny bank, będzie bank informacji. Na przykład Moody, pasuje? Tradycja, kolej, zabezpieczenia finansowe rodem z Ameryki ranczerów! I jak cię nie będzie, jak niezbędna dla ciebie informacja nie będzie mogła do ciebie dotrzeć żadnym innym kanałem, wtedy Moody przekaże ci wiadomość. A co ze studentem? Student? A kogo to obchodzi? LOL.

I znów Banki zatańczą swój odwieczny taniec miłości, gdzie zaufać partnerom oznacza wygrać. Bailout. Bądź możliwość dalszej gry, u kresu której, jak jeszcze powszechnie się wierzy, czeka nagroda, o jakiej jeszcze nikomu się dotąd nie śniło. Nikt nie ma o niej zielonego pojęcia (a właściwie, to ma tylko zielone pojęcie), ale (i dlatego) wielu ufa jeszcze w jej istnienie. Są, mawiają, i tacy, co znają specjalne formuły na opisanie jej rozmiarów. Pieniądz jest Bogiem, a wiara to, echem, opium. To żadna tam, chłopie, mechanika kwantowa. Banknot to ciało. Corpus pecuniae. Amen.

Przypomnijmy: Bush Mniejszy podpisał Emergency Economic Stabilization Act 3 października 2008 roku, sześć lat temu, uruchamiając program wsparcia instytucji finansowych zwany w skrócie TARP. Pierwotnie fundusz TARPu opiewać miał na 700 miliardów dolarów. $700 000 000 000 (w krajach stosujących tzw. krótką skalę – głównie krajach anglojęzycznych, w tym USA – liczba 10 podniesiona do 9 potęgi nosi nazwę bilion, w tekście posłużyłem się nazewnictwem krajów stosujących tzw. długą skalę, w tym Polski). Obama podpisał Dodd–Frank Wall Street Reform and Consumer Protection Act 21 lipca 2010 roku, w Budynku Ronalda Reagana, zmniejszając fundusz TARPU do 475 miliardów. Na stan z 31 grudnia 2012 roku, amerykański Skarb Państwa odzyskał z TARPu prawie 97% swych zainwestowanych weń wcześniej zasobów. TARP. Skoro gracz posiada możliwość zwiększania liczby żetonów w grze, to czemu miałby z niej nie skorzystać? Naprzód Rezerwy Federalne!

I teraz tak, dług studentów w Stanach Zjednoczonych wynosił:

• w czerwcu 2010 roku przynajmniej $830 000 000 000 (80% stanowiły pożyczki państwowe, 20% prywatne),
• w październiku 2011 roku jego wielkość przekroczyła $1 000 000 000 000.

W okresie szczytowania kryzysu hipotecznego (2008) około 10% kredytobiorców zalegało z regulowaniem swych długów, obecnie kredyty studenckie spłaca w terminie jedynie 53% zapożyczonych.

Wygrana pęcznieje.

Interes w tym, żeby studentów było dużo i żeby studia były proste. Żeby student mógł powtarzać lata. Rozumiesz? Gramy do oporu. I teraz słuchaj, zaczynamy od tego, że pewien gimbus wisi Fajglowi 20 dolców za korut i rebe zabiera mu w ramach konfiskaty ajfona. Umiejscawiać swe zakłady! Od lewej do prawej, panowie. Od prawej do lewej. [Risk warning: education-related information is not included in the Objectives and investment policy section of this document.]

• • •

Czytaj także:

• Wojciech Stępień - Ziemia Urlop (Następny)
• Wojciech Stępień - Ziemia Urlop (Dwudziesty pierwszy)
• Wojciech Stępień - Ziemia Urlop (Dziewiąty)
• Wojciech Stępień - Ziemia Urlop (Spóźniony)

• • •

Wojciech Stępień (1985) – kompozytor, poeta, prozaik, okazjonalnie aktor i wodzirej. Autor tomiku poetyckiego Ściana Insana, muzyk ze stajni cichego nabiauu, satelita Chleba. Mieszka na krakowskich Klinach.