Problem tragedii w fikcjonalnych grach dowodzi, że to porażka czyni nas odpowiedzialnymi za wydarzenia w wirtualnym świecie. Pomyślmy chwilę o odmianie gier opartych na pracy, których ukończenie wymaga jedynie poświęcenia sporej ilości czasu. Z punktu widzenia struktury taka gra nie różni się znacząco od oglądania filmu klatka po klatce. Komunikuje ona nam jedynie, że wciąż jeszcze nie osiągnęliśmy celu, a przez to czujemy się odpowiedzialni wyłącznie za pozytywne bądź negatywne zdarzenia w przebiegu rozgrywki w wirtualnym świecie. Podobna sytuacja następuje, gdy gramy w muzyczną grę komputerową, taką jak Guitar Hero, gdyż nasza nieumiejętność trafiania w odpowiednie przyciski skutkuje nieobecnością muzyki, która rzeczywiście by wybrzmiała, gdybyśmy grali skutecznie.

Stanowi to kolejny pretekst do powrotu do paradoksu tragedii. Teoria kontroli mówi, że potrafimy doświadczać tragedii lub innych przykrych form sztuki, ponieważ sprawujemy kontrolę nad ich trwaniem i w każdej chwili możemy zatrzymać film, zamknąć książkę czy wyjść z teatru. Paradoks tragedii w grach pozwala odwrócić tę teorię do postaci teorii o braku kontroli: być może akceptujemy rzeczywistą tragedię dlatego właśnie, że nie sprawujemy nad nią kontroli. Hamlet umiera, lecz nie ma w tym naszej winy (zapewne życzymy mu śmierci w imię spełnienia naszych estetycznych potrzeb, choć tak naprawdę to Shakespeare o tym zdecydował, a nie my). To zapewne tłumaczy, dlaczego pozwalamy sobie na doświadczanie tragedii – czy to historycznych, czy biograficznych, czy nawet fikcjonalnych – nic bowiem nie możemy zrobić, by zatrzymać bieg wydarzeń, a ów brak kontroli pozbawia nas poczucia winy. Tragedie w grach z tych samych powodów pozostają bardziej bezpośrednie i trudniejsze do wykreowania.

• • •

CZYTAJ POPRZEDNI FRAGMENT

• • •

Kontakt w sprawie egzemplarzy recenzenckich: jakub.baran@ha.art.pl

• • •

Więcej o książce Sztuka przegrywania. Esej o bólu, jaki wywołują gry wideo Jespera Juula w katalogu wydawniczym Korporacji Ha!art

Sztuka przegrywania. Esej o bólu, jaki wywołują gry wideo w naszej księgarni internetowej

• • •

Jesper Juul

(1970) Wpływowy teoretyk i twórca gier, profesor The School of Design duńskiej akademii sztuk pięknych, pracował także w New York University, Massachusetts Institute of Technology i IT University of Copenhagen. Jest współredaktorem serii Playful Thinking wydawanej przez MIT Press.

Czytaj dalej

• • •

Wydawcy:

• • •

Publikacja wydana w ramach Programu Liberatak realizowanego przez MCK w Bydgoszczy

• • •

Patronat medialny: