Tematy numeru - Liberatura, Hipertekst, Cyberpoezja, Story art

W numerze: Ha!wangarda Krakowska – Od Peipera do Fajfera

Ankieta wśród literaturoznawców: LIBERATURA – awangarda XXI wieku czy nowe spojrzenie na stare dzieła literackie? (Gazda, Bodman, Kalaga, Łebkowska, Poprawa, Rapak, Korwin-Piotrowska)

Fajfer, Dunajko, Orszulewski, Przybyszewska, Gondowicz / Bartnicki, Kołos, Dumais, Olczyk, Jankowicz, Woynarowski, Fajfer, Szpindler, Shuty / Wei-Yun Lin-Górecka / Dziadkiewicz, Charnas, Mirahina, Kopyt, Karnowski, Pułka, Kapela, Bromboszcz, Podgórni / Nowakowski, Pisarski, Gryglicka, Marecki, Nowak, Bazarnik oraz Raymond Federman, Dante Alighieri, Georges Perec, Marcel Duchamp, Michael Joyce, William Szekspir

• • •

Ha!art nr 30 w naszej księgarni internetowej

• • •

Ha!art nr 30 na allegro.pl

Pismo można również kupić w salonach empik i w naszej księgarni przy pl. Szczepańskim 3a.

• • •

Ha!wangarda

Numer 30 „Ha!artu” towarzyszy festiwalowi Ha!wangarda. Podczas pracy nad festiwalem tytuł imprezy, jednocześnie postawę i sposób działania zdefiniowaliśmy następująco: „W grę wchodzi nie tylko tradycyjnie rozumiana „kreacja ex nihilo”, ale także wydobycie radykalnego potencjału estetyk, ruchów intelektualnych i dzieł, które zdążyły zastygnąć w kanonie jednoznacznych, kastrujących interpretacji”. Gdyby sięgnąć do historii z pewnością pierwszą ha!wangardową akcją była inicjatywa odkrycia zapomnianego pisarza Stanisława Czycza. Zrealizowany w 2001 roku projekt „Czyczujemy” w Krzeszowicach (skąd pisarz pochodził) przypomniał prekursora nielinearnej opowieści, polifonicznych eksperymentów, autora realizującego w latach 60 i 70 na maszynie do pisania formy wówczas niemożliwe, adekwatne do nowych mediów. Sesja „Czyczujemy” odbyła się w opisywanej przez Czycza Sali Herbowej – niejako naturalnie przyciągnęła kolejne zjawisko – liberaturę, która rodziła się mniej więcej 50 metrów dalej, idąc na ukos. Okazuje się, że Zenek Fajfer, nie znając osobiście mnie ani innych redaktorów opowiadał, że to „Ha!art” będzie liberackim wydawcą i zmierzy się z książką niezwykle trudną edytorsko, Oka-leczeniem duetu Zenkasi, co rzeczywiście nastąpiło prawie 10 lat później, z dużym narażeniem naszej instytucji. Pamiętam, kiedy pierwszy raz stanąłem przed biblioteką domową Katarzyny Bazarnik i Zenona Fajfera w Krzeszowicach, zrozumiałem, że zjawisko, o którym mowa, to nie krótki trend w nowej literaturze polskiej, ale działanie, w które angażujemy Mallarmégo, Queneau, Joyce’a, Pereca, Federmana, Sukenicka, Sterne’a, Blake’a, B.S. Johnsona i na równi z nimi polskich autorów: Zenkasi, Radosława Nowakowskiego, Krzysztofa Bartnickiego czy Stanisława Czycza. Liberatura – dzisiaj zjawisko o randze światowej, któremu w dużej części poświęcamy kolejny numer (liberacki w całości był zeszyt 15, zjawisko to niejednokrotnie powracało w ha), składa się z kilkunastu książek wydanych w serii, w tym dwujęzycznego tomu „krzywej”, nieakademickiej teorii Fajfera (książka dostępna w księgarni Ha!artu w Krakowie), Czytelni Liberatury w Krakowie, kilkunastu kursów poświęconych temu zjawisku na uniwersytetach i w koledżach w Polsce i zagranicą.

Równocześnie z liberackimi wystartowały nasze działania liternetowe w zakresie rozpoznania związków nowych mediów z literaturą – dwie sesje w 2002 i 2003, wydanie powieści hipertekstowych Shutego (2003) i Nowakowskiego (2005), książki monograficzne i numery pisma o tym zjawisku. A później ha!wangardowe kreowanie, współkreowanie na łamach czasopisma, poprzez książki, festiwale: literackie intermedia Themersonów, Krzysztof Niemczyk, Małgorzata Dawidek Gryglicka, Paweł Dunajko (autor książki bez tytułu), geniusz translatorski z Mysłowic Krzysztof Bartnicki, poezjografia i mail poetry (biuletyn Kryzys i kryzysowe pocztówki), Dariusz Orszulewski, Radosław Tereszczuk, perfomance poetry Marcina Cecki, poezja cybernetyczna (trójca: Bromboszcz, Pułka, Podgórni), współtowarzyszenie warszawskiemu neolingwizmowi i postneolingwizmowi czy avant-popowej działalności minimalbooks Piotra Siwieckiego, remiksy literackie m.in. wikipedii Lipszyca (wiersze drukowane w ha od 2006) i „Remiksujemy pozytywizm”, działania storyartowe: prawie od samego początku Batony Shutego oraz jego współpraca z artystami sztuk wizualnych Maciejowskim i Tomaszukiem, powieść graficzna Strachoty i Woynarowskiego oraz Wielki Atlas Ciot Polskich – komiksowa adaptacja Lubiewa rozpoczęta w 2007 roku, do której wracamy. Ha!wagardowym akcjom towarzyszyli także krytycy, teoretycy, tłumacze, składacze, redaktorzy (Pisarski, Hernas, Jankowicz, Wójtowicz, Brzozowski, Gondowicz, Różycki, Jeżyk, Olczyk, Stokfiszewski, Mirkowicz, Niedziałkowska, Pachocki, Przybyszewska, Tabakowska, Gazda, Kalaga, Sławek, Kutnik, Zalewski, Poprawowie). Zawsze bliskie było mi patrzenie na produkcję kulturalną poprzez ludzi, którzy ją robią. Bez wyżej wymienionych ha!wangardy by nie było.

PS Niniejszy wstęp zamieszczamy również w języku chińskim – przekładu dokonała bohaterka numeru Wei-Yun Lin-Górecka. Nasz kolega po fachu w piśmie „Lampa” zamieszcza streszczenia po łacinie. Mamy być gorsi?

Piotr Marecki – redaktor naczelny

Spis treści

LIBERATURA

• O serii „Liberatura”
• Od Oka-leczenia do liberatury – spotkanie w krakowskim Bunkrze Sztuki 20 stycznia 2010 roku z autorami trójksięgu Oka-leczenie Katarzyną Bazarnik i Zenonem Fajferem, z udziałem Agnieszki Przybyszewskiej i Jana Gondowicza; prowadzenie: Grzegorz Jankowicz
• Ankieta: Liberatura – awangarda XXI wieku czy nowe spojrzenie na stare dzieła literackie? Uczestnicy: Grzegorz Gazda, Sara Bodman, Jacek Rapak, Dorota Korwin-Piotrowska, Anna Łebkowska, Wojciech Kalaga, Adam Poprawa
• Agnieszka Przybyszewska – Liberacki kanon literatury. O czytaniu Oka-leczenia Zenona Fajfera i Katarzyny Bazarnik. Podwójne zapiski z lektury dwukrotnej czyli w dialogu z samą sobą
• Liberatura – kalendarium
• Zenon Fajfer – Inicjacje
• Jacek Olczyk – Od Peipera do Fajfera. Kilka uwag o poezji polskiej minionego stulecia
• Paweł Dunajko – Materia, Pismo
• Anna Kołos – Geneza liberatury. Filozofia, estetyka i polityka pisma
• Christian A. Dumais – Wielogrywalność liberatury. Czy chciałbyś zapisać stan gry? (przeł. Joanna Pyra)
• Pocztówka od Raymonda Federmana
• Raymond Federman – Podwójna wygrana albo nic (fragment, przeł. Jerzy Kutnik)
• Dariusz Orszulewski – 15
• Grzegorz Jankowicz – Gabinet ikonoklasty? (wersja przed redakcją G. Wincklera)
• Krzysztof Bartnicki – O liberaturze bez-wiednie
• Krzysztof Bartnicki – Prospekt emisyjny
• Marcin Karnowski – Marcel Duch(amp) i ///mb/szesnaście

POLITYKA AUTORSKA

• Szczypiorek, szklanka, szkło… – Katarzyna Bazarnik rozmawia z Wei-Yun Lin-Górecką, krakowsko-tajwańską poetką i tłumaczką, piszącą po polsku, chińsku i angielsku
• Wei-Yun Lin-Górecka – Ich mała stabilizacja (arkusz poetycki)

HIPERTEKST + POEZJA CYBERNETYCZNA

• Radosław Nowakowski – O tłumaczeniu afternoon. a story Michaela Joyce’a
• Radosław Nowakowski – Zwodnik po Liberlandii
• Mariusz Pisarski – Cyfrowe kaligramy Liberlandii
• Roman Bromboszcz – R.T.S., Astronauta
• Roman Bromboszcz – Poezja cybernetyczna. Refrakcje rozbitego zwierciadła
• Łukasz Podgórni – matko zawrotna. (screenshot z cyfrowego wiersza)

TEATR + STORY ART + KOMIKS + POEZJOGRAFIA + HIPERKSIĘGA

• Dante Fajfer – Hamlet
• Jakub Woynarowski – Hikikomori
• Jakub Woynarowski – Story art. Zarys eksperymentalnej teorii komiksu
• Andrzej Szpindler – Oko chce bardziej, niż chce tego wątroba! styl życia, wywiad w orbicie laleczkowania, a widmo połączenia gałek ocznych w odległej konsolecie (fragmenty)
  
• Baton Shutego
• Kryzys. Biuletyn poetycki – poezjografia interwencyjna. Grzegorz Jankowicz i Tomasz Charnas rozmawiają z Romanem Dziadkiewiczem, Tomaszem Pułką i Szczepanem Kopytem
• Pocztówki z Kryzysu (nadawcy: Szczepan Kopyt, Tomasz Pułka, Łukasz Podgórni, Agnieszka Mirahina, Jaś Kapela)
• Mariusz Pisarski – Podróż do wnętrza książki. O Krótkiej historii przypadku Małgorzaty Dawidek Gryglickiej

Oferty handlowe Korporacji Ha!art

HA!WANGARDA

• Program festiwalu literackiego (25-29 czerwca 2010, Kraków-Krzeszowice)
• Kaja Nowak – RiP

Okładka (przód): plakat festiwalu literackiego Ha!wangarda (projekt: Jakub Woynarowski)
Okładka (tył): zapowiedź książki Strażnik bierze swój grzebień Herty Müller