Obrzeża są brzydkie. Ale czy tylko dlatego musimy udawać, że ich nie ma? Brzydota nie boli, po prostu jest brzydka. Obrzeża są piękne. Peryferie miejsc i zjawisk robią wrażenia, zaskakują, szokują, zniechęcają, zachwycają, budują, konkretyzują, odróżniają. Obrzeża są znane. Znane jest nam TO, co kończy się dla nas lub w nas, bo przecież wszystko ma swoje granice.

Obrzeża ukazują prawdę. Wolne są od zdeformowanej rzeczywistości przypudrowanej na zlecenie KOGOŚ, CZEGOŚ, MNIE, CIEBIE, ICH, NAS. Obrzeża kłamią; prawda odbija się w bytach bardziej bliskich. Obrzeża często bywają na skraju. Załamania nie tylko bywają nerwowe, krucha jest granica pomiędzy miłością a błahością. Obrzeża są moje bądź twoje. Bo nie każdy jest taki sam. Obrzeża są nasze, sami sprawiliśmy, że nimi się stały. Obrzeża są ich, nie wszystko możemy pojąć. Obrzeża są zniszczone, oddalone od naszej pamięci. Obrzeża są końcem, ale i początkiem, bo tam gdzie kończy się jedno, kiełkuje drugie. Obrzeża to linia, którą łatwo nagiąć, odgiąć, oswoić, zaakceptować, zerwać. Obrzeża stoją nad przepaścią. Albo też ratują przed upadkiem. Obrzeża balansują na krawędzi indywidualnych wizji i przeżyć. Zmienność zasięgu zjawisk, które rozumiemy, stawiają na marginesie znaczenie pojęcia, a to przecież nie słowo wyznacza sens tego świata.

Obrzeża są kontrowersyjne. I bardzo dobrze, niech będą.

[tekst założeniowy wystawy]

• • •

Wystawa fotograficzno-literacka, która odbywała się na przestrzeni trzech miesięcy w głównych bibliotekach Reykjaviku i Hafnarfjordur, miała na celu przybliżenie islandzkiemu odbiorcy młodej literatury polskiej i sztuk wizualnych. Promowanie interesujących realizacji artystycznych rodzimych twórców to zamysł, który Projekt Polska: Islandia ma na stałe wpisany w zakres priorytetowych założeń organizacji.

W ramach omawianego projektu odbyło się kilka spotkań towarzyszących wystawie stałej. Poprzez aktywne uczestnictwo zachęcaliśmy na spacer po obrzeżach, których granice interpretacyjne ukazują jak bardzo zmienne i różne są wyobrażenia dotyczące tego zjawiska.

Do współpracy w projekcie zaprosiliśmy kilka polskich instytucji oraz niezależnych artystów, podając im jedynie hasło, w obrębie którego mieli zrealizować swoje prace. Zróżnicowane podejście do tematu wpłynęły na całokształt wystawy. Zmienność materii twórczej, odmienne środki wyrazu stały się wdzięcznym tematem do konfrontacji różnych typów granic, poza którymi kończy się – bądź też zaczyna – dane zjawisko.

Dla każdego z artystów obrzeża znaczą inaczej. Treści pełne są historii, mitów, prywatnych odniesień, wspólnych ideologii, ciekawych czy ważnych dla nich miejsc, osób, przestrzeni. Różnorodność, wieloaspektowość, zmienność odnalazły swoje miejsce w pracach i tekstach twórców niezależnie od miejsca ich życia.

Obrzeży nie można wpisać w kanon, nie można ich nazwać, skategoryzować i wyznaczyć im granic. W całość wydarzenia wpisana została prezentacja literacka, również skupiająca swoją uwagę na zjawiskach mogących wpisać się w ciekawy odłam eksperymentu, nietypowości. Książki wydawnictwa Ha!art oraz OPT Wrocław dodatkowo uczestniczyły w aktywowaniu społeczności islandzkiej do poznawania nowych literackich horyzontów oraz rozwiązań literackich.

Służyły również rozpowszechnianiu wiedzy z zakresu literatury i jej różnych form. Całości towarzyszyły odczyty wybranych tekstów w języku polskim (islandzki odbiorca mógł śledzić tekst w języku angielskim). Wybrane tytuły nadesłane przez Ha!art biorą też udział w akcji Z Ha!artem przez Islandię, która polega na docieraniu do różnych zakątków Islandii i pozostawieniu tam śladu o wydawnictwie i jednego egzemplarza wybranej książki bądź innego nadesłanego tekstu. Akcja jest w toku, ale już wiemy, że spotyka się ze sporym zainteresowaniem przypadkowych turystów, którzy fotografują książki na przykład przy parującym gorącym źródle, w którym to relaksują się najbardziej wytrwali, z nogą wywaloną w naturę. I tak się zaczyna rozmowa, i tak się tworzy historia.

Informacja o zrealizowanym projekcie pojawiłała się na stronie lokalnych wiadomości, na stronach internetowych wydarzenia oraz na stronach instytucji organizujących festiwal Safnanótt. Ponadto wlepki oraz mapy nadesłane przez Korporację wpisały się sprawnie w krajobraz uliczny i pozostaną tam do czasu ich naturalnej zagłady.

• • •

Projekt Polska: Islandia

• • •

Koordynator projektu literackiego: Masza Solak

• • •

Więcej informacji na stronie: http://icelandnews.is/rozrywka-i-kultura/wydarzenia/polska-sztuka-zagosci-w-hafnarfjordur