Polecamy
Tytus Czyżewski
Ur. w 1880, zm. w 1945. Malarz, poeta, krytyk sztuki, jeden z teoretyków formizmu. Jeden z najważniejszych innowatorów polskiej poezji XX wieku.
Ur. w 1880, zm. w 1945. Malarz, poeta, krytyk sztuki, jeden z teoretyków formizmu.
Jeden z najważniejszych innowatorów polskiej poezji XX wieku. Urodził się w majątku Berdychów na Podhalu; ukończył szkołę średnią w Nowym Sączu, a następnie Akademię Sztuk Pięknych w Krakowie. W 1907 roku wydał swoją pierwszą książkę, dramat poetycki Śmierć fauna, łączący symbolizm z futuryzmem – tytuł nawiązywał do Popołudnia fauna Mallarmégo. W latach 1908-1909 przebywał w Paryżu, gdzie podczas studiów malarskich zapoznał się z pracami kubistów (głównie z malarstwem Cézanne’a) i poezją wizualną Apollinaire’a.
To niesamowite przeżycie intelektualne miało wpływ na dalszą jego aktywność, wkrótce bowiem pojawią się jego pierwsze prace inspirowane estetyką kubistów oraz tłumaczenia poezji Apollinaire’a. Po powrocie pracował w gimnazjum w Łańcucie, potem w szkole średniej w Dębicy, a następnie przeprowadził się do Krakowa. W życiu Czyżewskiego okres formistyczno-futurystyczny rozpoczyna się w 1917 roku, kiedy dołącza do grupy Ekspresjoniści Polscy (od 1919 roku przyjmuje ona nazwę Formiści). Wspólnie z Leonem Chwistkiem i Karolem Winklerem redaguje pismo „Formiści”. W 1919 roku zakłada klub futurystów „Katarynka” wraz z Brunonem Jasieńskim i Stanisławem Młodożeńcem. W czasie awangardowej działalności artystycznej wydaje zbiory wierszy i utwory dramatyczne: Zielone Oko. Poezje formistyczne. Elektryczne wizje (1920), Osioł i słońce w metamorfozie (1922), Noc – dzień. Mechaniczny instynkt elektryczny (1922), Wąż, Orfeusz i Eurydyka (1922). Po rozwiązaniu grupy formistów w 1922 roku, Czyżewski po raz trzeci wyjeżdża do Paryża, gdzie pracuje w Bibliotece Polskiej. W 1925 roku wydaje Pastorałki, ilustrowane drzeworytami Tadeusza Makowskiego, a w 1936 roku książkę poetycką Lajkonik w chmurach. Doświadczenia poetycko-malarskie oraz wielość inspiracji artystycznych sprawiły, że w jego pracach pojawiają się koncepcje futurystyczne, konstrukcje cézanne’owsko-kubistyczne, folklor oraz sztuka ludowa. Czyżewski nigdy nie podporządkowywał się ani ekspresjonizmowi, ani futuryzmowi – krytycznie spoglądał na powstające ruchy awangardowe; na ówczesny stan poezji i rozwój cywilizacji technologicznej, stąd w jego poezji „intermedialnej” (tekstowo-wizualno-dźwiękowej) nieustanna walka dwóch światów: biologicznego i technicznego.
• • •
Utwory tego autora wydane w Korporacji Ha!art:
Indeks alfabetyczny
-
Krzysztof "KAZ" Ziembik
-
Piotr "Kroll" Mietniowski
-
Wojciech "Bocianu" Bociański
-
Olga Hund
-
Katja Gorečan
-
Jerzy Nasierowski
-
Justyna Kulikowska
-
SIKSA
-
Jakub Michalczenia
-
Ambrose Bierce
-
Anna Mazurek
-
Jaś Kapela
-
Espen Aarseth
-
Giorgio Agamben
-
Julian Józef Antonisz
-
Jerzy Armata
-
John Ashbery
-
Krzysztof Bartnicki
-
Katarzyna Bazarnik i Zenon Fajfer
-
Lukas Bärfuss
-
Guy Bennett
-
Hakim Bey
-
Jay David Bolter
-
Egon Bondy
-
Wojciech Bruszewski
-
Roman Bromboszcz
-
Dominika Buczak
-
Bolesław Chromry
-
Sylwia Chutnik
-
Piotr Czerniawski
-
Piotr Czerski
-
Ołeksij Czupa
-
Stanisław Czycz
-
Tytus Czyżewski
-
Małgorzata Dawidek Gryglicka
-
Jacek Dehnel
-
Robin Detje
-
Lutz van Dijk
-
Mikołaj Długosz
-
Magdalena Drągowska
-
Luk Van den Dries
-
Paweł Dunajko
-
Dominika Dymińska
-
Jan Dziaczkowski
-
Raymond Federman
-
Marta Dzido
-
Joanna Dziwak
-
Darek Foks
-
Jerzy Franczak
-
Lidia Gąsowska
-
Soren Gauger
-
Heiner Goebbels
-
Rafał Górski
-
Matthias Göritz
-
Katarzyna Giełżyńska
-
Konrad Janczura
-
Paweł Jarodzki
-
Alfred Jarry
-
Bryan Stanley Johnson
-
James Joyce
-
Michael Joyce
-
Ernst Jünger
-
Jesper Juul
-
Bożena Keff
-
Daniel Kot
-
Shiv Kotecha
-
Wojciech Klimczyk
-
Piotr Kletowski
-
Helmut Kajzar
-
Bartosz Konstrat
-
Szczepan Kopyt
-
Michał Kozłowski
-
Andrzej Krajewski
-
Jan Krasnowolski
-
Robert Król
-
Dominik Kuryłek
-
Marcin Kościelniak
-
Erica Lehrer
-
Doina Lungu
-
Piotr Macierzyński
-
Ewa Majewska
-
Piotr Marecki
-
Zbigniew Masternak
-
Maciek Miller
-
Ewa Mazierska
-
Ewa Michalska
-
Agnieszka Mirahina
-
Ariel Modrzyk
-
Nick Montfort
-
Laura Mulvey
-
Monika Muskała
-
Krzysztof Nawratek
-
Krzysztof Niemczyk
-
Jacek Olczyk
-
Michał Oleszczyk
-
Łukasz Orbitowski
-
Dariusz Orszulewski
-
Dominika Ożarowska
-
Marian Pankowski
-
Urszula Pawlicka
-
Joanna Pawluśkiewicz
-
Georges Perec
-
Mariusz Pisarski
-
Przemysław Pluciński
-
Łukasz Podgórni
-
Maciej Piotr Prus
-
Anka Ptaszkowska
-
Piotr Puldzian Płucienniczak
-
Tomasz Pułka
-
Raymond Queneau
-
Małgorzata Radkiewicz
-
Jacques Ranciere
-
Natalia Rolleczek
-
Jan Potocki
-
Dorota Semenowicz
-
Sławomir Shuty
-
Jan Sowa
-
Igor Stokfiszewski
-
Juliusz Strachota
-
Robert Szczerbowski
-
Ziemowit Szczerek
-
Andrzej Szpindler
-
Piotr Szulkin
-
Wojciech Szymański
-
Ewa Małgorzata Tatar
-
Susan Taubes
-
Pier Vittorio Tondelli
-
Ewa Toniak
-
Dubravka Ugrešić
-
Mike Urbaniak
-
Robert Walser
-
Adam Wiedemann
-
Karolina Wiktor
-
Wojciech Wilczyk
-
Ilona Witkowska
-
Michał Witkowski
-
Jakub Woynarowski
-
Robert Zieliński
-
Steven Zultanski
-
Michał Zygmunt
-
Justyna Żelasko
-
Jakub Żulczyk
-
Bartosz Żurawiecki