Geometra Valesquez, jeden z narratorów arcydzieła Potockiego, nie lubi druku. Papierowa prezentacja krzyżujących się opowieści jest – według niego – nieadekwatna. To istny labirynt. Romanse i dzieła podobnego rodzaju winny być pisane w kilku kolumnach, na kształt tablic chronologicznych – mówi podirytowany wymuszoną linearnością bohater. Tej oświeceniowej, pre-modernistycznej nostalgii za dziełem bardziej przystającym do złożoności zjawisk, nie jest w stanie ugasić nawet formuła powieści szkatułkowej, z którą od zawsze kojarzy się Rękopis. Kompozycja, w której jedna opowieść zawiera drugą, a we wnętrzu drugiej rodzi się trzecia, nadal przysłania czytelnikowi sieć wewnętrznych relacji, jakie zachodzą pomiędzy narratorami, bohaterami, zdarzeniami i miejscami.

Tekst cyfrowy to sieć i baza danych, przestrzeń, w której odległe od siebie elementy dzieli jedno kliknięcie, a cząstki pokrewne oddalają się o dystans labiryntowej wędrówki. Adaptacja internetowa Rękopisu… to hołd oddany ekscentrycznemu powieściopisarzowi i wypełnienie jego testamentu: refleksji formalnej nad sposobami opowiadania. Dzięki umieszczeniu arcymistrzowskiej prozy hrabiego Potockiego w cyfrowym otoczeniu, czytelnik otrzymuje gwarancję świeżej i pełnej przygód lektury. Koniec z syndromem zmęczenia coraz to nowymi, pączkującymi opowieściami, który każe odłożyć książkę po pierwszych 100 stronach! Koniec z konfuzją imion postaci i nazw powieściowych lokacji! Siostry Emina i Zibelda przeniosą nas do historii wszystkich uwiedzionych kochanków. Naczelnik Cyganów opowie swoją historię od końca, a i my sami, na skutek niemądrej lekturowej decyzji lub błędu nawigacyjnego, nie raz obudzimy się pod szubienicą braci Zota…

• • •

Autor adaptacji: Mariusz Pisarski

Opracowanie graficzne i ilustracje: Jakub Niedziela

• • •

Przeczytaj instrukcję

• • •

Sieciowa adaptacja Rękopisu znalezionego w Saragossie Jana Potockiego w opracowaniu Mariusza Pisarskiego
jest dostępna ZA DARMO po kliknięciu w poniższy obraz:

• • •

Recenzje i artykuły powiązane:

• "Przekrój": Marcin Kube o adaptacji "Rękopisu znalezionego w Saragossie"
• Jakub Niedziela - Kto się boi geometry Velasqueza?

• • •

Prezentacja Mariusza Pisarskiego wyświetlana podczas festiwalu Ha!wangarda 2012

• • •

Jan Nepomucen Potocki herbu Pilawa (ur. 8 marca 1761 w Pikowie na Podolu, zm. 23 grudnia 1815 w Uładówce koło Pikowa) – polski pisarz (tworzący w języku francuskim), podróżnik, polityk, historyk, etnograf, pierwszy archeolog polski, badacz starożytności słowiańskich, kawaler maltański zaszczycony Krzyżem Devotionis.

Nad Rękopisem znalezionym w Saragossie (oryg. Manuscrit trouvé à Saragosse) autor pracował od lat 90. XVIII wieku, a ukończył go niedługo przed śmiercią. Książka została napisana po francusku, polski przekład, autorstwa Edmunda Chojeckiego, został opublikowany w 1847 roku. Dzieło podzielone jest na 66 dni. Składa się z wielu wątków tworzących różne opowiadania. Gęsta sieć relacji pomiędzy miejscami, wątkami i bohaterami w Rękopisie znalezionym w Saragossie daleko wykracza poza przypisywaną tej powieści formułę szkatułkową, choć ją częściowo realizuje. Bardziej jednak przydatną kategorią opisową jest plątawisko czy też – kłącze. Jest ona punktem wyjścia do hipertekstowej adaptacji utworu.

W XX wieku powieść Potockiego rozsławił Wojciech Jerzy Has, swoją wybitną ekranizacją z roku 1964. Kultowy status polskiego filmu, trochę niechcący, pomógł ustanowić Jerry Garcia, lider zespołu Greateful Dead – legendy psychodelicznego rocka – który tuż przed nagłą śmiercią, zamówił reżyserską, pełną wersję Rękopisu, której nie zdołał już nigdy obejrzeć.

Legenda o srebrnej kuli, którą hrabia Jan Potocki miał latami własnoręcznie toczyć, by później popełnić samobójstwo przy jej użyciu, jest przez badaczy twórczości ekscentrycznego hrabiego coraz mocniej podważana. Do popularyzacji tej niesprawdzonej i najprawdopodobniej nieprawdziwej pogłoski przyczynił się w Polsce, w swoich esejach i dziennikach, Gustaw Herling Grudziński.

• • •

Mariusz Pisarski – krytyk i producent literatury elektronicznej. Twórca pisma Techsty. Brał udział w powstawaniu pierwszej polskiej powieści hipertekstowej Blok Sławomira Shutego i przy cyfrowym wydaniu Końca świata według Emeryka Radosława Nowakowskiego. Jego translacje, adaptacje i produkcje to m.in.: 10ve0ne Judy Malloy (Techsty, 2003), Hipertekstualna świadomość Marka Ameriki (Techsty, 2004), Hegiroskop Stuarta Moulthropa (Techsty, 2008), Czarne Jagody Susan Gibb (Korporacja Ha!art 2011), Schemat Konrada Polaka (Korporacja Ha!art, 2011) i popołudnie, pewna historia Michaela Joyce'a (Ha!art 2011).

Publikuje w kraju i za granicą. W 2011 roku został nominowany do Nagrody Nelsona przez ACM (Amerykańskie Stowarzyszenie Informatyków). Współpracuje z Electronic Literature Organization. Jego praca doktorska o hipertekście otrzymała I wyróżnienie w konkursie Narodowego Centrum Kultury (2012).

• • •

Jakub Niedziela (1986) – absolwent filologii angielskiej i edytorstwa, z zamiłowania twórca prac wizualnych z pogranicza słów i obrazu, często inspirowanych wcieleniami tekstu i książki. Łączy techniki tradycyjne i cyfrowe, posługując się głównie kolażem, malarstwem olejnym i grafiką komputerową. Ostatnio publikował swoje obrazy w magazynie „The Bleed”, w numerze poświęconym pismu asemicznemu; wcześniej m.in. także w serbskim „Akt”, w antologii The Art of Collage Yearbook 2010-2011 oraz na łamach Elektrobloga Techstów. Realizuje projekty publikacji, ilustracje i kaligrafie.

• • •

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego