Niż

Książka Przeciw Gesamtkunstwerk jest pierwszą w języku polskim antologią tekstów Heinera Goebbelsa, jednego z najwybitniejszych europejskich twórców sztuk performatywnych, kompozytora, profesora związanego z legendarnym Instytutem Teatrologii Stosowanej w Giessen, którym kierował w latach 2002–2011, dyrektora prestiżowego festiwalu Ruhrtriennale w latach 2012–2014. Podstawę publikacji stanowią artykuły z dwóch najważniejszych książek Goebbelsa, zbierających jego wieloletnie doświadczenie artystyczne i pedagogiczne: Ästhetik der Abwesenheit (Estetyki nieobecności), wydanej przez „Theater der Zeit” w 2012 roku, oraz z wcześniejszej Komposition als Inszenierung (Kompozycji jako reżyserii), wydanej przez Henschel Verlag w 2002 roku. Tytuł antologii nawiązuje do jednego z najważniejszych tekstów Goebbelsa i stanowi punkt wyjścia do bezkompromisowych i radykalnych poszukiwań nie tylko w przestrzeni własnej praktyki artystycznej, ale także w ramach instytucji kultury i systemu produkcji sztuki.

• • •

„Zebrane w tej książce teksty są próbą udzielenia informacji na temat mojej pracy rozpiętej pomiędzy tekstem a muzyką, radiem a sceną, teatrem a operą, są też próbą zrozumienia wypracowanych przeze mnie struktur i strategii. Czytelnik tych tekstów może odnieść wrażenie, że moje prace powstają na drodze quasi-konceptualnej. Jest wręcz przeciwnie. Wiele z nich powstaje intuicyjnie, dzięki różnym technikom zapominania, spontanicznym działaniom i kreacji zbiorowej; staram się w trakcie pracy pozostawić wiele miejsca dla tego, co nieświadome, aby efekt mógł zaskoczyć także mnie. Dlatego refleksja jest dla mnie możliwa tylko z perspektywy czasu – niezbędnego marginesu bezpieczeństwa. Z tego powodu teksty te nie tworzą spójnej teorii teatru, nie należy ich też rozumieć jako manifestu dotyczącego tego, jak powinny dziś wyglądać muzyka i sztuki performatywne. W najlepszym wypadku mogą nauczyć, że można rozumieć twórczość jako nieustające badania – prowadzone z myślą o teatrze jutra, którego kształtu jeszcze nie znamy.”

Heiner Goebbels

„Heiner Goebbels wpłynął na wszystkie dziedziny twórczości, których dotknął, bez względu na to, czy chodzi o twórczość sceniczną, instalacje plenerowe i galeryjne, czy muzykę współczesną lub rockową. Od lat osiemdziesiątych jest bezdyskusyjnie jednym z największych reformatorów teatru muzycznego i radioartu, i to nie tylko dlatego, że przez każde dzieło chce rozszerzać pole morfologiczne tych dziedzin. Powodem jest także jego otwarcie się na zderzenia różnych stylistyk i technik kompozycyjnych oraz oddzielanie elementów w intencjach Brechtowskich, które dopiero dziś stają się obiektem badań, prowadzonych między innymi w ramach Instytutu Teatrologii Stosowanej w Giessen, w którym Goebbels wykłada.”

Lukáš Jiřička

• • •

Heiner Goebbels

(1952) Kompozytor i reżyser, jeden z najwybitniejszych europejskich twórców sztuk performatywnych. Jego twórczość obejmuje zarówno utwory radiowe w postaci Hörspiel, teatr muzyczny oraz instalacje muzyczne. Formującym doświadczeniem była dla niego aktywność w grupach avantrockowych Cassiber, Duck and Cover, Cassix.

Czytaj dalej