Niż

Tematem książki jest poetyka kina queer, przedstawiona z perspektywy teoretycznej, historyczno-kulturowej i artystycznej. Wstęp i rozdział teoretyczny pozwalają odtworzyć refleksję o nienormatywnej tożsamości płciowej i seksualności, oraz sposoby jej ukazywania w filmie aż do ukształtowania się tak zwanego New Queer Cinema. W nurcie tym znalazły odzwierciedlenie tezy i założenia teorii queer z początku lat dziewięćdziesiątych, ale także inne złożone zjawiska społeczno-kulturowe: aktywizm grup mniejszościowych, artystyczna kontrkulturowość, epidemia AIDS. W rozbudowanym rozdziale poświęconym NQC dominuje perspektywa kulturowa, pozwalająca oddać jego fenomen i osadzić go w kontekście czasowym, ale także akademickim (teoretycznym) i kinowym.

W podrozdziałach poświęconych określonym problemom, takim jak drag, kamp, AIDS, zostają poddane analizie filmy, których głównym wyznacznikiem stylistycznym była alternatywność wobec konwencjonalnych obrazów tożsamości płciowej i seksualności. Środkiem wyrazu dla przedstawionych w książce twórców queerowych kina autorskiego, undergroundowego i artystycznego, ale także reżyserów z obrzeży głównego nurtu były zabiegi re-konstrukcji wizerunków i narracji związanych z osobami i kulturą queer. Stąd obecność w nich elementów gry intertekstualnej oraz postmodernistycznej stylistyki, wykorzystującej pastisz, ironię, estetykę kampu. Na wybranych przykładach można wyraźnie dostrzec, iż filmowa estetyka była równie queerowa co tożsamość i wizerunek bohaterów oraz twórców.

Kolejne rozdziały książki wychodzą poza dekadę lat dziewięćdziesiątych i NQC, pokazując dynamikę i różnorodność queerowych form i poetyk filmowych, uwzględniając kino lesbijskie, biseksualne, a także wielokulturowe kino queer i Black Queer Cinema. W każdej z części książki istotne jest ukazanie kina queer jako zjawiska estetycznego i kultury filmowej – festiwalowej, prasowej – oraz alternatywnego sposobu czytania i reinterpretacji tradycji oraz historii kina.

Tytułowe „oblicza” odnoszą się zarówno do queerowej postawy artystycznej, jak i stylu filmowego, a także postawy odbiorczej, zdefiniowanych w oparciu o wybrane koncepcje teoretyczne i wprowadzonych jako narzędzie do analizy wybranych filmów. Dobór filmów – z odmiennych kontekstów czasowych, o zróżnicowanej estetyce i problematyce – pokazuje, że kino queer jest zbyt złożone i zróżnicowane, by sprowadzić je do kliku schematów narracyjnych i wizualnych konwencji. Opowiada ono o nienormatywnych tożsamościach płciowych, traktując je, jak Judith Butler, jako rodzaj układanki – pozwalającej na „wielorakie zbieżności i rozbieżności”, bez konieczności domykania jakichkolwiek definicji. Także interpretacje filmów i omówienia rozmaitych zjawisk mają w książce charakter otwarty, skłaniając do reinterpretacji i dalszych lektur.

• • •

Recenzje i artykuły powiązane:

• Fragment na stronie "Widoku"
• Fragment na queer.pl
• Fragment na e-splot.pl
• "Fabularia": Emilia Walczak o "Obliczach kina queer"
• magazynkontakt.pl: Jędrzej Dudkiewicz o "Obliczach kina queer"
• feminoteka.pl: Natalia Skoczylas o "Obliczach kina queer"
• "Vice": recenzja książki Małgorzaty Radkiewicz
• literatura.gildia.pl: Aleksander Krukowski o "Obliczach kina queer"
• popmoderna.pl: Ula Paryż o "Obliczach kina queer"
• strefaautora.pl: catarina o książce "Oblicza kina queer"
• artpapier.com: Magdalena Kempna-Pieniążek o "Obliczach kina queer"
• altmundi.pl: recenzja książki Małgorzaty Radkiewicz
• zpopk.pl: Zwierz Popkulturalny o "Obliczach kina queer"
• noircafe.pl: "Obliczach kina queer" Małgorzaty Radkiewicz

• • •

Dr hab. Małgorzata Radkiewicz – filmoznawczyni, adiunkt w Instytucie Sztuk Audiowizualnych. Koordynatorka Podyplomowych Studiów z Zakresu Gender UJ. Prezeska krakowskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Kulturoznawczego. Zajmuje się problematyką tożsamości kulturowej oraz tożsamości płci (gender) we współczesnym kinie i w sztukach wizualnych czego wyrazem jest publikacja: „Władczynie spojrzenia”. Teoria filmu a praktyka reżyserek i artystek (2010). Jej najnowsza książka: Oblicza kina queer ukaże się pod koniec 2013 roku w wydawnictwie Ha!art. Ponadto autorka książek: W poszukiwaniu sposobu ekspresji. O filmach Jane Campion i Sally Potter (2001), Derek Jarman. Portret indywidualisty (2003), „Młode wilki” polskiego kina. Kategoria gender a debiuty lat 90. (2006). Jako redaktorka przygotowała pięć tomów z serii Gender. Publikuje w Polsce i za granicą, w katalogach wystaw, antologiach i na łamach czasopism, m.in. „Rita Baum”, „Kwartalnik Filmowy”, „Czas Kultury”.

• • •

Książka jest podsumowaniem projektu: Poetyka kina queer , realizowanego przez Małgorzatę Radkiewicz w latach 2012-2013 w ramach programu OPUS, finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki.

• • •

Inne książki autorki w katalogu wydawniczym Korporacji Ha!art:

• „Władczynie spojrzenia”. Teoria filmu a praktyka reżyserek i artystek (2010)

• • •

Publikacja dofinansowana przez:

• Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego
• Instytut Sztuk Audiowizualnych Uniwersytetu Jagiellońskiego

• • •

Patroni medialni: