Książka autorstwa Małgorzaty Dawidek Gryglickiej jest zbiorem analiz i interpretacji prac tekstowo-wizualnych powstałych w Polsce po 1967 r. i zbadanych z perspektywy historii sztuki aktualnej. Praca ma charakter interdyscyplinarny, łączy zjawiska sztuk operujących zapisem tekstowym – literatury, oraz szeroko pojętych sztuk wizualnych.

Celem studium jest zarysowanie panoramy zjawiska tekstu jako dzieła sztuki i usystematyzowanie faktów historyczno-artystycznych na tym polu we współczesnej sztuce Polskiej; poszukiwanie odpowiedzi na pytania o siły, motywy i procesy, które wpływały na rozwój najpierw poezji konkretnej, w dalszej kolejności anektowania tekstu w obszary sztuki konceptualnej, po roku 1989 odrodzenie się w nowej formie konkretyzmu, pojawienie się hipertekstu i wreszcie liBeratury; jakie znaczenie wywarły na dynamikę rozwoju zjawiska wpływy zachodnioeuropejskie? W jaki sposób przeniknęły się i wpływały na siebie dyscypliny graniczne – literatura i sztuka? Studium otwiera rozdział, w którym podjęte są poszukiwania punktów wspólnych dla tych dwóch dziedzin, oraz próba ustalenia relacji na płaszczyźnie słowo-obraz.

Całość podzielona jest na trzy części, z których pierwsza zawiera zarys historyczny i charakterystykę roli, oraz funkcji tekstu w sztukach wizualnych, a także jego wpływ na kształt pojawiającej się w Polsce w 1967 roku poezji konkretnej. Omawiana jest tu twórczość kluczowych dla tego nurtu postaci związanych z tzw. środowiskiem wrocławskim, m.in. Stanisława Dróżdża, Zbigniewa Makarewicza, Barbary Kozłowskiej, Marzenny Kosińskiej, Wandy Gołkowskiej, Natalii LL, a także działania artystów związanych ze Studium Kompozycji Emocjonalnej i in. Przywołane i zanalizowane są dzieła poetów tworzących poezję tradycyjną, którzy w pewnym momencie swej działalności uaktywnili się na obszarach artystycznych.

Kolejna część książki poświęcona jest refleksji na temat miejsca tekstu w sztuce konceptualnej. Dla tych rozważań centralną postacią stał się Stefan Themerson jako symbol pre-konceptualizmu, dlatego obok jego twórczości sytuującej się na pograniczu literatury, sztuki i filozofii pojawiają się też szczegółowe omówienia funkcji języka transparentnego w praktykach artystycznych Jarosława Kozłowskiego, Andrzeja Dłużniewskiego, Andrzeja Partuma i in. Historycznie część ta zamyka rok 1989.

Część trzecia to zbliżenie na okres przełomowy w myśleniu o zapisie tekstowym – analiza sztuki Roberta Szczerbowskiego jako przedstawiciela idei wielowątkowego, interaktywnego tekstu wizualnego, co wiąże się z pojawieniem się równolegle w latach 90. XX w. realizacji hipertekstowych w wydaniu Radosława Nowakowskiego. Ostatni człon to rozważania nad rozwiązaniami liteBerackimi ściśle wiążącymi architektonikę zapisu z jego znaczeniem, oraz przegląd najmłodszej generacji artystów pracujących aktualnie z medium językowym również w przestrzeni publicznej, oraz cyberpoezji.

Konstrukcyjnie książka „Historia tekstu wizualnego…” opiera się na kilku porządkach – dokumentacyjnym, literackim, artystycznym, analitycznym, interpretacyjnym i geograficzno-społecznym, które ściśle ze sobą związane porządkują historię tekstu wizualnego w Polsce po 1967 r. Z kolei w drugiej części pracy następuje zmiana optyki, co wynika głównie ze zmiany dystrybucji dzieł i pojawienia się internetowej nieprzynależności realizacji do miejsc.

Studium jest swoistą odpowiedzią na dotychczasowe ujednolicanie przez historię sztuki i literatury wszystkich zjawisk posługujących się tekstem. Z kolei wynikły z tego nieporozumienia brak narzędzi badawczych spowodował, że praca ta stanowi także próbę poszukiwania języka, instrumentów poznawczych oraz interpretacyjnych tego fascynującego zjawiska rozgrywającego się na granicy wielu dziedzin i w różnych częściach globu jednocześnie. Z tego też powodu pośród narzędzi analizy sztuki tekstowej w tym opracowaniu rozmyślnie przeplatają się często sprzeczne ze sobą stanowiska badawcze, np.: badania semiotyczne Peirce’a, językoznawcze de Saussure’a, studia Derridy oraz hermeneutyka Gadamera.

„Historia tekstu wizualnego. Polska po 1967 roku” jest szczegółowym opracowaniem omawiającym zauważony i unikatowy w sztuce światowej fenomen tekstu wizualnego, nie zbadany jednak dotychczas w takim zakresie na gruncie Polskim. Jest więc podsumowywaniem polskiego obrazu tego zjawiska w oparciu o działalność artystyczną ważniejszych postaci sceny artystycznej w kraju.

• • •

Jest to nie tylko jedyne, gruntowne i wyczerpujące opracowanie polskiej poezji konkretnej / wizualnej, ale przede wszystkim jest to opracowanie wybitne w sensie zgromadzonego, olbrzymiego materiału historycznego, obejmującego ostatnie kilkadziesiąt lat, ale też napisane zgodnie z najwyższymi standardami współczesnej nauki. Autorka dociera do wielu całkowicie nieznanych źródeł, przeprowadza szereg niebywale istotnych wywiadów z żyjącymi wciąż twórcami tej sztuki i interpretuje to w bardzo ciekawy sposób, rysując wielowątkowy obraz poezji konkretnej / wizualnej. Poza tym – last but not least – praca ta jest pierwszą syntetyczną próbą ogarnięcie tego złożonego i rozległego zjawiska.

Fragment z recenzji prof. Piotra Piotrowskiego.

• • •

Rzecz napisana jest z wielką rzetelnością osoby, która zdaje sobie sprawę z ogromu stojącego przed nią zadania i nie szczędzi żadnych wysiłków, aby zadaniu temu sprostać. Kompendium wiedzy zawarte na tych stronach jest imponujące i może stanowić świetny przewodnik po szeroko rozumianej sztuce konkretnej. Znajomość metodologicznego zaplecza badawczego sprawia, że praca daleka jest od charakteru dokumentacyjnego-archiwistycznego, obfituje w prezentacje filozoficznych aspektów niezbędnych dla funkcjonowania współczesnej humanistyki.

Fragment z recenzji prof. Tadeusza Sławka.

• • •

Małgorzata Dawidek Gryglicka – artystka i teoretyczka sztuki, dr nauk humanistycznych. Autorka tekstów wizualnych. W sztuce zajmuje się relacjami pomiędzy ciałem tekstu a tekstami ciała. Redaktorka „Tekst-tury” (Kraków, 2005). Stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2002, 2010), Prezydenta Miasta Poznania (2005), The Pollock-Krasner Foundation (2004-2005). Laureatka nagrody Narodowego Centrum Kultury za najlepszą pracę doktorską z dziedzin o kulturze (2010).

• • •

Recenzje i artykuły powiązane:

• fragment książki na Dwutygodniku
• fragment książki w "Ricie Baum"
• fragment książki na e-Splocie
• enclavereview.files.wordpress.com: John Kearns o "Historii tekstu wizualnego"
• "Nowe Książki": Przemysław Pieniążek o "Historii tekstu wizualnego"
• "Odra": Patrycja Cembrzyńska o książkach Małgorzaty Dawidek Gryglickiej
• kulturaonline.pl: Łukasz Badula o "Historii tekstu wizualnego"
• e-Splot: Jakub Kornhauser o "Historii tekstu wizualnego"
• konserwatyzm.pl: Krzysztof Wróblewski o "Historii tekstu wizualnego"

• • •

Strona książki na facebooku

• • •

Inne książki autorki w katalogu wydawniczym Korporacji Ha!art:

• Małgorzata Dawidek Gryglicka - Odprysk poezji. Stanisław Dróżdż mówi / A Piece of Poetry. Conversation with Stanisław Dróżdż (2012)

• • •

Wydawcy:

• • •

Partnerzy wydania:

• • •

Patroni medialni: