Robbo. Solucja [fragmenty posłowia]

Piotr Marecki

Dlaczego Atari?

 

Na stronie atarionline.pl, jednym z portali poświęconych komputerowi Atari, w zakładce FAQ zawierającej odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania Krzysztof „Kaz” Ziembik w bardzo przystępny sposób tłumaczy, czym jest ta platforma:

„Dla jednych Atari to potężna w latach 80. amerykańska firma, dla innych przede wszystkim jej komputery domowe produkowane w milionach sztuk od końca lat 70. do połowy lat 90., dla jeszcze innych to symbol rodzącego się rynku konsol i gier wideo. Ale to także atmosfera kształtująca się wokół firmy i użytkowników jej sprzętu. Niezliczona może być liczba anegdot i opowiastek o bojach toczonych z konkurencyjną firmą Commodore, o druzgocących upadkach i radosnych wzlotach przedsiębiorstwa Atari, o ustanawianiu przez nie nowych standardów na rynku komputerów i rozczarowujących porażkach marketingowych, o fantastycznych konstruktorach sprzętu, o genialnych programistach, o nastoletnich fanatykach, wreszcie o osobistych przeżyciach każdego, kto zetknął się z magicznym znaczkiem w kształcie góry Fudżi”1.

Atari pełni i pełniło szczególną rolę w polskiej kulturze komputerowej, a także rodzimym obszarze kreatywnego programowania. Polska uznawana jest często za „imperium Atari”, zarówno w odniesieniu do przeszłości, jak i współczesności. To właśnie w Polsce organizowane jest największe atarowe party skupiające fanów platformy z całego świata (Silly Venture w Gdańsku). To także w Polsce mieszka ogromna rzesza fanów tej martwej komercyjnie już od kilku dekad platformy. Nie ma też drugiego kraju, w którym wciąż w takiej skali produkowane byłyby utwory na Atari2.

Komputer Atari – obok Commodore’a 64, ZX Spectrum, Amstrada CPC – jest symbolem osobistych komputerów 8-bitowych. Rola wymienionych platform była znacząca także w sensie kulturowym. Stało się tak z kilku powodów. Przede wszystkim wspomniane platformy były pierwszymi komputerami osobistymi, które w większym stopniu upowszechniły się w domach użytkowników i które mogły być używane do różnych celów: od edukacyjnych przez rozrywkowe aż po twórcze (powstawały dzięki nim programy, gry, muzyka czy teksty literackie). Poza tym wybrane komputery stały się w pewnych regionach świata bardziej popularne niż w innych. Decydował o tym poziom zamożności ich mieszkańców. Polsce przypadło właśnie Atari. Jest to o tyle istotne, że nierzadko pierwszy kontakt z konkretnym komputerem pozostawia ślad w świadomości użytkownika i wpływa na kształt podzielanej przez niego idei komputera jako takiego. W odniesieniu do omawianego zjawiska oznacza to, że osoby, które po raz pierwszy w latach 80. stały się posiadaczami komputerów danej marki, nadal się z tą marką utożsamiają (chociaż nie musi to być – i oczywiście nie jest – bezwyjątkową regułą). Mimo że później, wraz z rozwojem technologii, osoby zaczynające od Atari czy Commodore’a przesiadły się na lepsze maszyny, pierwsze platformy często pozostawały dla nich bądź co bądź „tymi jedynymi”.

Bartłomiej Kluska i Mariusz Rozwadowski w książce Bajtypolskie piszą: „W 1991 roku ośmiobitowe Atari to wciąż najpopularniejszy w naszym kraju komputer dla graczy, co potwierdzają wyniki ankiety przeprowadzonej wśród czytelników magazynu. Niemal połowa z nich nadal miała właśnie Atari. Prawie 1/4 – Commodore. Mniej niż 10% – Spectrum. Dopiero na czwartym miejscu tej klasyfikacji znalazła się Amiga (niecałe 7%), na piątym PC (zaledwie 3%)”3.

Dodać należy, że nazwanie Polski imperium 8-bitowego Atari było wówczas, by zacytować Kluskę i Rozwadowskiego, „dowodem zacofania technologicznego Polaków”4. W czasie świetności i popularności komputera w kraju nad Wisłą świat przesiadł się już na wyższe maszyny oferujące większe możliwości, takie jak Amiga czy PC. To opóźnienie Polski względem reszty świata miało jednak także swoje pozytywne i produktywne strony. W czasie gdy Zachód porzuca komputery marki Atari (a dzieje się to w połowie lat 80. XX wieku), święcą one triumfy w Polsce. Wobec tego to wokół Atari tworzy się cyfrowa kultura na skalę niespotykaną w obrębie innych platform. Fani i użytkownicy platformy prześcigają się między sobą w produkcji dem, gier, magów etc. Wiele z tych realizacji przewyższa dokonania światowe. Są to prace oryginalne, ponieważ ich autorzy nie są w stanie z czegokolwiek ściągać i z czymkolwiek konkurować. To wokół Atari tworzy się mocna grupa demoscenerów, a więc użytkowników komputera, którzy wykorzystują go do celów twórczych i do demonstracji możliwości danej platformy.

W umysłach fanów Atari zaczyna odsyłać do czegoś więcej niż do samej firmy, która je produkuje. Staje się – jak pisze Ziembik – „nie bezduszną maszyną, ale wspomnieniami dzieciństwa, przebłyskiem z początków komputerowej ery”5. Mówiąc jeszcze bardziej radykalnie: odtąd jest po prostu ideą komputera.

 

2 Przykładowo podczas Silly Venture w 2017 roku w Gdańsku zaprezentowano 115 nowych prac na komputery i konsole Atari.

3 B. Kluska, M. Rozwadowski, Bajty polskie, Sosnowiec 2014, s. 117.

4 Tamże, s. 117.

5 Kaz [K.A. Ziembik], FAQ…, dz. cyt.

Projekt Petronela Sztela      Realizacja realis

Nasz serwis używa plików cookies do prawidłowego działania strony. Korzystanie z serwisu bez zmiany ustawień dla plików cookies oznacza, że będą one zapisywane w pamięci urządzenia. Ustawienia te można zmieniać w przeglądarce internetowej. Więcej informacji udostępniamy w naszej polityce prywatności.

Zgadzam się na użycie plików cookies.

EU Cookie Directive Module Information